افصح المتکلمین ابو محمد مشرف الدین (شرف الدین) مصلح بن عبدالله بن مشرف سعدی شیرازی از بزرگان عرفان و ادب پارسی در سالهای بین 605-606ه.ق در خانواده ای سرشناس و دیندار دیده به جهان گشود. در کودکی سایه پدر از سرش برفت و در دامان مادرش پرورش یافت. وی نخست مقدمات علوم ادبی و شرعی را نزد دانشمندان و سخنوران نامی در شیراز آموخت و سپس به نظامیه بغداد معتبر ترین مراکز علمی آن زمان رفت. پس از پایان دوره تحصیلات در نظامیه بغداد به سیر آفاق و انفس پرداخت که حاصل سفر طولانی قریب چهل ساله وی، دیدار از بین النهرین، شام، حجاز و شمال آفریقا است، او از جهانگردان معروف زمان خود بود.
تخلص او به سعدی به دلیل تولد او در زمان اتابک سعد بن زنگی و سعد بن ابی بکر بن سعد زنگی ششمین پادشاه دودمان سلغر از اتابکان فارس است. این شاعر و نویسنده عارف، ادیب و متفکر ایرانی پس از بازگشت از سفر خود به زادگاه خود شیراز، در ذی الحجه 691-694ه.ق وفات یافت و پیکر پاکش در در خانقاهی که اکنون آرامگاه وی است و در گذشته محل زندگی او بود، به خاک سپرده شد.
آثار
سعدی به آفرینش آثاری پرداخت که پیش از او نظیر نداشت و نقطه کمالی در شیوه شعر و نثر پارسی و روح وحدت بشری است. مهمترین اثر منثور او کتاب گلستان است که شامل قطعات فارسی و عربی می‌باشد و شاهکاری است در جهان ذوق و عرفان که نه تنها در ایران بلکه در اکثر ممالک اسلامی تا سالها تدریس می گردید و در رآس آثار منظوم وی می توان از کتاب بوستان یا سعدی نامه وی یاد کرد که موضوع آن عرفان، اخلاق، تربیت، وعظ و تحقیق حقایق اصول زندگی است.علاوه بر قصاید عربی و فارسی که نزدیک به هفتصد بیت در موعظه، نصیحت،توصیه، مدح پادشاهان و رجال عهد خود می باشد. غزلیات، طیبات، بدایع مجالس پنجگانه در کتاب عظیم کلیات سعدی گرد آمده است. آثار وی به بیشتر زبانهای زنده دنیا ترجمه شده است و به چاپ رسیده است.
| به نام خداوند جان آفرین | حکیم سخن بر زبان آفرین |
| خداوند بخشنده دستگیر | کریم خطابخش پوزش پذیر |
| هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم |
نبود بر سر آتش مسیرم که نجوشم |
| به هوش بودم از اول که دل به کس نسپارم | شمایل تو بدیدم، نه عقل ماند نه هوشم |
آرامگاه
آرامگاه سعدی در ابتدا بقعه و باغی داشت و از یک ساختمان ساده و دو طبقه آجری مرکب از چند اتاق تشکیل شده بود و قبر سعدی در درون معجری چوبی قرار داشت. در زمان کریم خان زند و در سال 1187ه.ق ضمن اقدامات عمرانی در شیراز آرامگاه این بزرگوار بازسازی شد.
بنای فعلی آرامگاه سعدی از طرف انجمن آثار ملی در سال 1331ه.ش با تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی در میان عمارتی هشت ضلعی با سقفی بلند و کاشی کاری شده ساخته و باز گشایی گردید. روبروی این هشتی ایوان زیبایی است که دری به آرامگاه دارد.
http://www.kanoon.ir
